Koudelka'nın fotoğrafları

Doğan HIZLAN

ÜZERİNDEN kaç yıl geçti anımsamıyorum.

Ara Güler, Josef Koudelka'yı Hürriyet'e getirmişti. Hürriyet'in fotoğraf laboratuvarlarını gezdirmiştim, fotoğrafçı arkadaşlarımla tanıştırmıştım.

Sade giyimi, alçakgönüllü duruşu, gerçek anlamda "iyi sanatçılar"a özgü afur tafursuz hali beni çok etkilemişti.

Hele seçtiği tema çok önemliydi benim için.

Dünyanın bütün ülkelerini dolaşıyor, Çingeneleri çekiyordu.

Şimdi Josef Koudelka Retrospektif'i Pera Müzesi'nde.

Suna, İnan ve İpek Kıraç imzalı Sunuş'ta, müzede açılan serginin önemini vurguluyorlar: "Bugün, Pera Müzesi'nde fotoğraf sanatının en önemli ve sıradışı isimlerinden birini, Josef Koudelka'yı ağırlıyoruz.

Sanatçının kendi seçtiği yapıtlarıyla oluşturduğu bu retrospektifle yalnızca Pera Müzesi değil, İstanbul hatta Türkiye ilk kez Koudelka'nın bu kapsamda bir sergisine ev sahipliği yapma şansını elde ediyor.

Bu sergiyi Ağustos 2007'de aramızdan ayrılan Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat Danışmanı Samih Rifat'ın anısına adıyor ve kendisini sevgiyle anıyoruz."

NEDEN ÇİNGENELER

KATALOGDA yer alan, "Beni Hep 'En Fazlası' İlgilendirdi" başlıklı konuşmada, Çingeneleri çekmeye başlamasının nedenlerini anlatıyor.

"Bilmiyorum. Büyüdüğüm köyde hiç Çingene yoktu. Belki de müzik yüzündendi. Prag'a okumaya gittiğimde bir toplulukta keman ve tulum çalıyordum. O zamanlar karşılaştığım Çingene müzisyenler, gördüğüm en iyi müzisyenlerdendiler."

Sergide özellikle Çingenelerin önünde uzun uzun durun.

Yüz ifadelerinden çıkan hüzün, neşeye veya her ikisi birden diye özetleyebileceğimiz, garip hüzünlü neşeye dikkat edin.

Görsel tarihin insanı nasıl etkilediğini kim inkár edebilir.

İşgal bölümü, 1968 Prag'ını veriyor. İnsanlarıyla tanklarıyla; yeniden o günleri yaşatıyor.

Sürgünler, her zaman hepimizin yüreğini yaralamıştır.

Sürgünün duruşu da başkadır, yüzü de, bedeni de.

Sanki her şey ayrılığın deformasyonuna uğramıştır.

* * *

SERGİYİ gezmeden önce kataloğu okumanızı salık veririm. Koudelka'nın fotoğraflarının görünen yüzünün arkasındakini anlayabilmeniz için.


Hürriyet 15 Şubat 2008